Het is voor veel mensen fijn om op maandagavond naar de sportschool te gaan. Lekker beginnen met een uurtje fitness of personal training en je bent weer klaar voor de nieuwe week. Hoewel ik zelf de voorkeur geef aan een rondje hardlopen in de buitenlucht, ben ik in het verleden zelf ook weleens naar de sportschool geweest. Wat dan gelijk opvalt, zijn de verschillende typen sporters die je tegenkomt. Zo heb je de fanatiekeling die de sportschool als thuisadres heeft, de iets te zelfverzekerde beginner en de fitgirl die meer bezig is met Instagram dan daadwerkelijk sportief zijn. Maar van alle sportievelingen vind ik de ‘spiegelaanbidder’ toch wel de meest bijzondere.
Op het moment dat ik zo iemand zag staan liften voor de spiegel, ben ik aan het denken gezet. Als je hen volgt op social media zie je iets te vaak foto’s in de gym met een ‘#gezondzijniseenkeuze’ voorbijkomen, maar wat mij intrigeert is de motivatie die achter die foto’s ligt. Deze mensen hebben namelijk op een bepaald moment tegen zichzelf gezegd dat het nu maar eens over moet zijn met de overtollige kilo’s. Ze stellen zich vervolgens als doel om fitter te worden, nemen een Basic-Fit abonnement en gaan aan de proteïne-shakes. Of ik het ook zo zou doen betwijfel ik, maar hun manier van toewijding om een bepaald doel te behalen is in zekere zin inspirerend: zij zijn vastberaden om te veranderen.
Uiteraard is succes niet verzekerd, waardoor lang niet iedereen die in een veranderproces zit het doel behaalt wat hij/zij voor ogen heeft. De vraag die komt bovendrijven is: wat maakt gedragsverandering nu zo lastig? Het antwoord is even simpel als complex, want de zwakke schakel bij veranderingen is oud gedrag. We zijn namelijk geneigd om terug te vallen in oude gewoonten; gedragingen die automatisch tot stand komen omdat ze in het verleden vaak zijn uitgevoerd. Onze hersenen streven naar cognitief gemak, wat inhoudt dat wij van nature gericht zijn op voldoende bereiken met zo min mogelijk moeite. Ons brein wil het liefst de makkelijkste route nemen, waardoor we gemakkelijk terugvallen in bekende, oude gedragspatronen. Dit verklaart waarom ervaren mensen meer moeite hebben met het aanpassen van hun gedrag dan jongere mensen.
Dit klinkt misschien als een ver-van-mijn-bed-show, maar verandering komt ook volop voor in dierenartsenpraktijken. Vaak zijn dit voor het oog kleine dingen. Denk aan een nieuwe paraveterinair die instructies krijgt van de hoofdassistente om bij het opnemen van de telefoon altijd gelijk de patiëntenkaart op te zoeken of een net afgestudeerde dierenarts die van een ervaren collega krijgt uitgelegd dat het goed is om het spreekkamergesprek te openen met twee open vragen. Probeer het woord ‘veranderen’ daarom niet te veel op te splitsen in ‘ver’ en ‘anderen’, want het komt dichterbij dan je denkt.
In elke vooruitstrevende praktijk zal men beamen dat het goed is om af en toe stil te staan bij de gang van zaken zoals ze op dit moment gaan. Ga daarom eens met het team om tafel om met elkaar te bespreken waar jullie als praktijk goed/onderscheidend in zijn (waar ligt onze kracht?) en waar jullie moeite mee hebben. Wanneer hier een duidelijk beeld van is geschetst, is het zaak om een strategie te bepalen om te werken aan de knelpunten. Dit hoeft geen uitgebreid analytisch document te worden, een whiteboard en een stift zijn vaak al voldoende. Inspiratie opdoen voor een goede strategie kan bijvoorbeeld door het lezen van managementliteratuur.
Neem bijvoorbeeld het Ladder-model van Ben Tiggelaar. Hij beschrijft een ladder met drie treden, waarbij elke trede een stap is om een verandering succesvol te laten verlopen. De bovenste trede is het doel wat je stelt, de middelste trede is een beschrijving van het gedrag dat nodig is om dat doel te bereiken, en de derde trede is de ondersteuning die nodig is om je gedragsvoornemen van de tweede trede uit te kunnen voeren.
Ga tenslotte actief aan de slag met het opgestelde veranderplan, wanneer je een strategie hebt uitgedacht. Verandering is een keuze, dus zorg ervoor dat het niet op de To-Do lijst blijft staan, maar dat het daadwerkelijk op de agenda komt. Zoals de eerste letter van elke alinea al voorspelt, hangt verandersucces af van je houding. Niet actief willen veranderen maar wel op resultaat hopen, is hetzelfde als naar de sportschool gaan en net zolang in de spiegel kijken tot je spieren zich vanzelf gaan ontwikkelen. Zonder pit geen groei!
